ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Kolano skoczka

Kolano skoczka (entezopatia więzadła rzepki) należy do częstych urazów przeciążeniowych aparatu wyprostnego kolana. Aparat wyprostny obejmuje mięsień czworogłowy uda, rzepkę oraz więzadło rzepki przyczepiające się do guzowatości kości piszczelowej. Wszystkie struktury są zaangażowane w aktywny wyprost kolana lub hamowanie jego zginania podczas lądowania na ugiętej kończynie. Zapalenie więzadła rzepki objawia się bólem z przodu stawu kolanowego nasilającym się podczas skoków i treningów biegowych lub wkrótce po ich zakończeniu. Kontuzja występuje najczęściej u siatkarzy, piłkarzy ręcznych, lekkoatletów i baseballistów. Leczenie uzależnione jest od stopnia uszkodzenia więzadła rzepki i polega głównie na postępowaniu rehabilitacyjnym. Gdy leczenie zachowawcze pozostaje nieskuteczne lub doszło do poważnego uszkodzenia lub zerwania więzadła, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu kolana skoczka naszym szpitalu

lek. med. Grzegorz Jarosławski - spec. ortopeda


Grzegorz Jarosławski, ortopeda, Kraków

dr n.med. Adam Podhorecki - spec.ortopeda


dr n.med. Adam Podhorecki - spec.ortopeda

dr n.med. Hubert Laprus - spec. ortopeda


dr n.med. Hubert Laprus - spec. ortopeda, Kraków

lek. med. Marcin Janeczek - spec. ortopeda


lek.med. Marcin Janeczek - ortopeda, Kraków

dr n. med. Amadeusz Skiba - spec.ortopeda


dr n. med. Amadeusz Skiba - spec.ortopeda

dr n. med. Tomasz Pardała - spec. ortopeda


 dr n. med. Tomasz Pardała - spec. ortopeda

 

Jak dochodzi do zapalenia więzadła rzepki?

Czynnikiem zwiększającym ryzyko przeciążenia więzadła jest uprawienie sportów o dużej komponencie skoków. Mikrourazy więzadła powstają podczas fazy lądowania, kiedy dochodzi do jednoczesnego wydłużenia i skurczu mięśnia czworogłowego uda pozostającego pod dużym obciążeniem. Osoby ze słabą kontrolą pracy ekscentrycznej mięśnia czworogłowego, z zaburzeniem osi stawu (koślawość, szpotawość) oraz osoby prezentujące złą technikę biegu są najbardziej narażone na rozwój schorzenia. Wysoka intensywność i częstotliwość treningów, powodują, że procesy gojenia nie nadążają za powstawaniem kolejnych mikrouszkodzeń, wskutek czego struktura więzadła rzepki ulega stopniowej degeneracji.

Kolano skoczka - objawy

W przebiegu zapalenia więzadła właściwego rzepki występuje ból z przodu kolana, którego nasilenie zależy od stopnia uszkodzenia. W sporcie najczęściej wykorzystuje się klasyfikację kolana skoczka opartą na obecności dolegliwości bólowych podczas treningów:

  • Ból kolana pod rzepką występuje tylko po zakończeniu zajęć sportowych,
  • Dolegliwości bólowe pojawiają się już w trakcie rozgrzewki, następnie ból podczas treningu nieco maleje (nie ograniczając możliwości zawodnika), by następnie powrócić po jego zakończeniu,
  • Silny ból jest obecny przez cały czas aktywności sportowej, wyraźnie obniżając efektywność zawodnika,
  • Poważne naderwanie lub zerwanie więzadła rzepki, podejmowanie aktywności sportowej jest niemożliwe.

Objawy kolana skoczka obejmują również obrzęk i tkliwość palpacyjną w miejscu przyczepu więzadła do rzepki. Duże dolegliwości bólowe lub znaczne uszkodzenie więzadła właściwego rzepki uniemożliwiają kontynuowanie treningów i mogą prowadzić do osłabienia siły mięśnia czworogłowego uda. Postawienie diagnozy możliwe jest na podstawie wywiadu i badania lekarskiego. Wykonanie badania USG kolana może być pomocne w ocenie rozległości uszkodzenia więzadła rzepki.

Kolano skoczka – leczenie zachowawcze

Stopnie I i II uszkodzenia mogą być z powodzeniem leczone rehabilitacją. Leczenie kolana skoczka powinno być przeprowadzane pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty, który ma możliwość bezpośredniej konsultacji pacjenta z prowadzącym lekarzem ortopedą. Celem fizjoterapii jest m.in. wygojenie mikrouszkodzeń i stymulacja przebudowy struktury więzadła rzepki tak, aby zapewnić mu odpowiednią wytrzymałość. Fizjoterapia obejmuje terapię manualną, ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie uda oraz fizykoterapię. Często stosowaną techniką jest głęboki masaż poprzeczny, który poprawia mikrokrążenie, stymuluje metabolizm tkanki i jednocześnie wykazuje efekt przeciwbólowy. Podobny efekt, ale o większej sile uzyskuje się dzięki zastosowaniu fali uderzeniowej ESWT (ang. Extracorporeal Shock Wave Therapy). Terapia falą uderzeniową wykorzystuje działanie gwałtownych zmian ciśnienia generowanych przez urządzenie. Impuls ciśnieniowy przekazywany jest do tkanek poprzez aplikator przyłożony do więzadła rzepki. Terapia obejmuje z reguły 3-6 zabiegów wykonywanych 1-2 razy w tygodniu.

Wykonywane ćwiczenia mają za zadanie wzmocnić mięsień czworogłowy uda – powinny one uwzględniać głównie komponentę ekscentryczną, podczas której pracujący mięsień ulega wydłużeniu i hamuje ruch (np. podczas schodzenia do przysiadu lub pogłębiania wykroku). Ważną zasadą jest stopniowe zwiększanie trudności ćwiczeń, dzięki czemu uzyskuje się bezpieczne przystosowanie więzadła rzepki do wzrostu obciążenia. Istotnym celem terapii jest także poprawna aktywacja mięśni stabilizujących staw kolanowy i utrzymujących rzepkę w prawidłowym ułożeniu (głównie przyśrodkowej części mięśnia czworogłowego uda – VMO, vastus medialis obliquus).

W ramach leczenia zachowawczego wykorzystuje się także zabiegi z zakresu medycyny regeneracyjnej. Jeżeli chcesz przeczytać więcej o tym w jaki sposób leczymy to w naszym Szpitalu kliknij tutaj.

Podawanie środków sterydowych w więzadło rzepki uznaje się za kontrowersyjne. Stanowisko takie uzasadnia się możliwością osłabienia struktury więzadła po podaniu sterydu, co grozi wyższym ryzykiem ponownych uszkodzeń więzadła w przyszłości.

Kolano skoczka – leczenie operacyjne

Zabiegi naprawcze więzadła rzepki

III stopień uszkodzenia oraz wielomiesięczny stan bólowy więzadła niepoddający się leczeniu zachowawczemu zaopatruje się operacyjnie. Zabieg operacyjny przeprowadzany jest na otwarto lub mniej inwazyjną metodą artroskopową. Metoda na otwarto wymaga wykonania kilkucentymetrowego podłużnego nacięcia z przodu kolana, natomiast artroskopia wiąże się z wykonaniem 2-3 małych otworów (do 4 mm), przez które chirurg wprowadza narzędzia robocze. Mniejsza inwazyjność i minimalna wielkość pozostawionych blizn powodują, że rekonwalescencja po zabiegu artroskopii przebiega szybciej. Znieczulenie podczas zabiegu polega na blokadzie nerwu zaopatrującego kończynę dolną lub podaniu środka znieczulającego do kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym. Pacjent pozostaje przytomny przez czas trwania zabiegu.

Leczenie operacyjne polega najczęściej na artroskopowym zabiegu „debridement” czyli oczyszczaniu okolicy dolnego bieguna rzepki z patologicznych zmian więzadła i zrostów mogących powodować bolesny konflikt w trakcie zginania i wyprostu kolana. Czasem konieczne jest usunięcie części ciała tłuszczowego Hoffy. Ciało Hoffy leży bezpośrednio pod więzadłem rzepki i pod dolną częścią samej rzepki, oddzielając te struktury od kości udowej. Zmienione strukturalnie i pogrubiałe więzadło rzepki może podrażniać ciało Hoffy i przyczyniać się do wyzwolenia stanu zapalnego.

Rzadziej dokonuje się wycięcia podłużnego pasma zmienionych martwiczo tkanek z zachowaniem przyległych pasm. Podłużny ubytek uzupełnia się, zszywając przyległe „zdrowsze” wiązki więzadła „side to side”, co pozwala na zachowanie ciągłości więzadła i umożliwia względnie szybki powrót do aktywności sportowej.

Operacyjna rekonstrukcja więzadła rzepki

Zabiegi rekonstrukcyjne wykonuje się w przypadku całkowitego zerwania więzadła rzepki (IV stopień uszkodzenia) i gdy obecność rozległych uszkodzeń uniemożliwia skuteczne przeprowadzenie procedur naprawczych. Do rekonstrukcji wykorzystuje się najczęściej przeszczep ze ścięgna mięśnia półścięgnistego i smukłego leżących po przyśrodkowej stronie kolana. Chirurg umieszcza przeszczepy we wcześniej przygotowanych tunelach kostnych na rzepce i guzowatości kości piszczelowej, a następnie stabilizuje je specjalnymi kotwicami. Materiałem na przeszczep może być też ścięgno pobrane od zmarłego dawcy pochodzące z banku tkanek, co pozwala uniknąć traumatyzacji własnych ścięgien mięśni uda. Zabiegi rekonstrukcyjne przeprowadzane są na otwarto.

Rehabilitacja po operacji kolana skoczka

Rehabilitacja po zabiegu obejmuje mobilizację blizn pooperacyjnych, mobilizacje rzepki oraz stopniowe zwiększanie zakresu ruchu kolana. Pozostałe punkty postępowania są podobne jak w przypadku nieoperacyjnego leczenia rehabilitacyjnego kolana skoczka. Progresja ćwiczeń wzmacniających mięsień czworogłowy uda oraz stopniowy powrót do normalnej aktywności po operacji są ustalane indywidulanie dla każdego pacjenta w porozumieniu fizjoterapeuty z lekarzem prowadzącym. W większości przypadków powrót do aktywności sportowej jest możliwy w 6 miesiącu po zabiegu. Szczególnej uwagi wymaga postępowanie po zabiegach rekonstrukcyjnych więzadła rzepki, gdy rehabilitacja nie można doprowadzić do rozciągnięcia lub destabilizacji przeszczepu. Okres rekonwalescencji po zabiegach rekonstrukcyjnych jest dłuższy, a jego długość zależy od zastosowanej techniki i rodzaju zastosowanego materiału na przeszczep.

Kolano skoczka – profilaktyka nawrotu schorzenia

Leczenie uznaje się za zakończone, gdy nie występuje ból podczas aktywności, której intensywność pozwoliłaby na powrót do pełnych obciążeń treningowych. Sportowiec może wtedy kontynuować treningi pod okiem trenera, zwiększając objętość i długość jednostek treningowych. Należy jednak pamiętać o specyficznym treningu ekscentrycznym mięśnia czworogłowego uda, treningu aktywacji mięśni stabilizujących kolano i automobilizacjach rzepki. Ważne jest również zachowywanie odpowiednich okresów regeneracji po wysiłku oraz regularne korzystanie z usług fizjoterapeuty celem kontroli i wzmacniania słabszych ogniw związanych z funkcjonowaniem aparatu wyprostnego kolana.

 

Źródło:

Brockmeyer, Matthias et al. “Surgical Technique: Jumper’s Knee—Arthroscopic Treatment of Chronic Tendinosis of the Patellar Tendon.” Arthroscopy Techniques 5.6 (2016):e1419–e1424.

Najczęściej zadawane pytania o kolano skoczka:

Ból kolana pod rzepką - na czym polega kolano skoczka?

Istotą kolana skoczka jest degeneracja włókien więzadła rzepki, które łączy rzepkę z kością piszczelową. Więzadło rzepki napina się wraz z mięśniem czworogłowym uda podczas wyprostu kolana oraz podczas lądowania na ugiętej nodze. Wskutek nadmiernych przeciążeń towarzyszącym skokom lub bieganiu dochodzi do powstawania mikrourazów w jego więzadła rzepki i wyzwolenia dolegliwości bólowych. Procesy gojenia nie nadążają za powstawaniem kolejnych mikrouszkodzeń, wskutek czego struktura więzadła rzepki ulega stopniowej degeneracji.

Jakie są przyczyny, objawy kolana skoczka?

Kolano skoczka objawia się bólem oraz możliwym obrzękiem i tkliwością palpacyjną z przodu kolana pod rzepką. Dolegliwości nasilają się podczas aktywności o dużej komponencie biegania lub skoków.

Główną przyczyną kolana skoczka jest nadmierne przeciążenie stawu i zaniedbywanie okresów regeneracji i wypoczynku. Ryzyko wystąpienia schorzenia jest podwyższone u osób ze osłabionym mięśniem czworogłowym, dysbalansem napięć w obrębie mięśni uda, zaburzeniem osi kolana (koślawość, szpotawość) lub nieprawidłową budową anatomiczną stawu udowo-rzepkowego. 

Jak leczyć kolano skoczka?

Uszkodzenia niewielkiego stopnia podlegają leczeniu zachowawczemu, którego celem jest ułatwienie procesu gojenia, a następnie zwiększenie wytrzymałości więzadła rzepki na obciążenia.  Rehabilitacja obejmuje masaż poprzeczny więzadła rzepki, terapię falą uderzeniową oraz ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięsień czworogłowy uda. Szczególny nacisk należy położyć na ćwiczenia poprawiające pracę ekscentryczną mięśnia czworogłowego – czyli takie, które polegają na hamowaniu przez mięsień ugięcia kolana (np. podczas schodzenia do przysiadu lub pogłębienia wykroku). 

Gdy uszkodzenia więzadła rzepki są rozległe, wykonuje się zabiegi naprawcze lub przeprowadza się zabiegi rekonstrukcji więzadła.

Rejestracja Wizyty

Spis treści

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka